काठमाडौं । काठमाडौंको टुकुचा खोला र बागमती नदीको सङ्गमस्थल टेकुको ढलमा पोलियो जीवाणु (भाइरस) फेला परेको छ। स्वास्थ्य सेवा विभागका बालस्वास्थ्य तथा खोप शाखाका प्रमुख डा अभियान गौतमले यसलाई संवेदनशील विषय भनेर बताएका छन्। २०१० मा अन्तिम पटक मानिसमा पोलियो देखिएको भए तापनि नेपाल २०१४ देखि पोलियोमुक्त मुलुकको सूचीमा परेको थियो। सरकारले २०२६ सम्म पोलियो उन्मूलन गर्ने लक्ष्य राखेको छ र ढलमा जीवाणु देखिएकोले व्यक्तिमा पनि जीवाणु हुन सक्ने सम्भावना रहेकोले खोजबिन गर्ने योजना बनाएको छ।
परीक्षण र परिणाम
थाइल्यान्डको बैङ्ककमा गरिएको परीक्षणले असार २९ गते टेकुमा सङ्कलित ढलको नमूनामा पोलियो जीवाणु पुष्टि भएको हो। यो नमूना गत जेठ १३ गते सङ्कलन गरिएको थियो। स्वास्थ्य सेवा विभागका डा गौतमले ढलमा पोलियो जीवाणु देखिनु संवेदनशील भएको बताएका छन्। यो जीवाणु ‘वाइल्ड पोलियो’ नभएर ‘भ्याक्सिन डिराभ्ड पोलियो टाइप–३’ हो, जसले काठमाडौं उपत्यकाबाट नै आएको हुनसक्ने बताइएको छ।
पोलियो खोप अभियान
उपत्यकामा पोलियो जीवाणु भेटिएपछि स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले काठमाडौं, ललितपुर, र भक्तपुरमा पोलियो रोगविरुद्धको खोप अभियान सञ्चालन गर्न लागेको छ। परिवार कल्याण महाशाखाका निर्देशक डा विवेककुमार लालका अनुसार, यो अभियान साउन ९ देखि १२ गतेसम्म सञ्चालन हुनेछ। जन्मेदेखि पाँच वर्षमुनिका दुई लाख ८० हजार बालबालिकालाई घरघर गएर ‘आइपिभी’ खोप लगाइने छ।
सर्तकता र अनुसन्धान
खोप अभियानसँगै घर र अस्पतालहरूमा पनि पोलियोको जीवाणु छ कि छैन भनेर परीक्षण गरिने छ। ढलमा जीवाणु भेटिएपछि व्यक्तिहरूमा पनि जीवाणु हुन सक्ने आशङ्का गरिएको छ। यसैले, मन्त्रालयले संवेदनशीलताका साथ अनुसन्धान र परीक्षण गर्ने निर्णय गरेको छ। खोप शाखा प्रमुख डा गौतमले यस विषयमा गम्भीरता लिँदै खोजबिनलाई तीव्रता दिने बताएका छन्।
मन्त्रालयको भनाइ
कार्यक्रममा मन्त्रालयका प्रवक्ता डा प्रकाश बुढाथोकीले पोलियो भाइरसले मानिस सङ्क्रमित नहुन भनेर खोप अभियान सञ्चालन गरिएको बताए। उनले सबै नागरिकलाई पोलियो खोप लगाउन र स्वस्थ रहन आग्रह गरेका छन्। यस प्रकार, मन्त्रालयले पोलियो रोगलाई जरा भन्दा उखाल्नका लागि सम्पूर्ण आवश्यक कदम चालिरहेको छ र यसमा सबैको सहयोग आवश्यक रहेको बताएका छन्।
यसरी, काठमाडौंको ढलमा पोलियो जीवाणु भेटिनुले सर्तकता र सावधानी अपनाउनुपर्ने महत्त्वपूर्ण सन्देश दिएको छ। खोप अभियान र परीक्षणले भविष्यमा पोलियो उन्मूलनमा सहयोग पुर्याउने विश्वास गरिएको छ।
