मधेस विश्वविद्यालयले यस शैक्षिक सत्रदेखि उच्च शिक्षामा गुणस्तर वृद्धि गर्न र ग्रामीण क्षेत्रका विद्यार्थीहरूलाई लक्षित गरी केही महत्त्वपूर्ण शैक्षिक कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने घोषणा गरेको छ। विश्वविद्यालयले जनप्रशासनतर्फ स्नातकोत्तर (एमपीए) कक्षाको सुरुवात गर्नेछ, जसले प्रशासनिक क्षेत्रमा करियर बनाउने विद्यार्थीहरूलाई नयाँ अवसर प्रदान गर्नेछ।
यससँगै उद्यमशीलता विषयमा स्नातक तहको कक्षा पनि सञ्चालन गरिनेछ, जुन “कमाउँदै पढ्दै” अवधारणामा आधारित हुनेछ। यो कार्यक्रम विशेषगरी आर्थिक अभावका कारण उच्च शिक्षा हासिल गर्न नसकेका ग्रामीण क्षेत्रका विद्यार्थीहरूलाई लक्षित गरी मधेस प्रदेशका आठ जिल्लामा विस्तार गरिने योजना छ। विश्वविद्यालयले सङ्घीयता अध्ययन र अनुसन्धान केन्द्र पनि स्थापना गर्ने तयारी गरेको छ, जसअन्तर्गत सरकारी निकायका प्रमुख, कर्मचारी, र सरोकारवालाहरूको सहभागितामा संघीयता विषयमा अनुसन्धान र प्रशिक्षण गराइनेछ।
यसका साथै, विश्वविद्यालयले चिकित्सा र स्वास्थ्य शिक्षा क्षेत्रमा समेत उल्लेखनीय कदम उठाउने योजना बनाएको छ। नारायणी अस्पताल र पोखरिया अस्पताललाई आधार बनाएर एमबीबीएस कक्षा सञ्चालनको सम्भाव्यता अध्ययन भइरहेको छ। ल्याब टेक्निसियन, फिजियोथेरापी, फार्मेसी, र सूचना प्रविधि जस्ता प्राविधिक विषयहरू पनि विस्तार गरिनेछन्।
यी सबै प्रयासहरू ग्रामीण र शहरी क्षेत्रका विद्यार्थीहरूबीचको शिक्षाको खाडल हटाउन र दक्ष जनशक्ति उत्पादन गर्न केन्द्रित छन्। विश्वविद्यालयले “मधेस स्कील स्कुल” स्थापनाको लक्ष्य लिएको छ, जसले शिक्षालाई श्रम, सीप, र समृद्धिसँग जोडेर प्रदेशको सामाजिक-आर्थिक विकासमा योगदान पुर्याउनेछ।
हाल विश्वविद्यालयले कानुन (बीएएलएलबी) र जनप्रशासन (बीपीएम) विषयमा पठनपाठन गराइरहेको छ, जसले विद्यार्थीहरूबीच उल्लेखनीय आकर्षण पाएको छ। यी कार्यक्रमहरूको सफलताले थप नयाँ कार्यक्रम सञ्चालन गर्न प्रेरणा दिएको छ। अनुसन्धान र प्रशिक्षणमार्फत शिक्षणलाई गुणस्तरीय बनाउँदै विश्वविद्यालयले उच्च शिक्षालाई प्रदेशका ग्रामीण क्षेत्रसम्म पुर्याउन महत्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको छ। मधेस विश्वविद्यालयको यी योजनाहरूले शिक्षा क्षेत्रको विकास मात्र होइन, सामाजिक र आर्थिक रूपान्तरणमा पनि दीर्घकालीन योगदान पुर्याउने अपेक्षा गरिएको छ।
- जनप्रशासनतर्फ स्नातकोत्तर (MPA):
विश्वविद्यालयले फागुनदेखि जनप्रशासन विषयमा स्नातकोत्तर तहको कक्षा सुरु गर्नेछ। यस कार्यक्रमले सरकारी सेवा तथा प्रशासनिक क्षेत्रका विद्यार्थीहरूलाई प्रोत्साहित गर्ने लक्ष्य राखेको छ। - उद्यमशीलता विषयमा स्नातक तह:
“कमाउँदै पढ्दै” कार्यक्रम अन्तर्गत ग्रामीण क्षेत्रका विद्यार्थीलाई लक्षित गर्दै उद्यमशीलता विषयको कक्षा सञ्चालन गरिनेछ।- पहिलो वर्ष: मधेस प्रदेशका चार जिल्लामा।
- दोस्रो वर्ष: थप चार जिल्लामा।
2. सङ्घीयता अध्ययन र अनुसन्धान केन्द्र
मधेस विश्वविद्यालयले सङ्घीयता विषयमा गहिरो अध्ययन गर्न “सङ्घीयता अध्ययन प्रशिक्षण केन्द्र” स्थापना गर्दैछ।
- हालसम्म प्रदेशका चार जिल्लामा प्रारम्भिक छलफल सम्पन्न।
- सरकारी कर्मचारीहरू, निकायका प्रमुखहरू, र सरोकारवालाहरूसँग साझेदारी।
3. चिकित्सा तथा स्वास्थ्यसम्बन्धी कक्षाहरू
- एमबीबीएस:
नारायणी अस्पताल र पोखरिया अस्पताललाई आधार बनाएर एमबीबीएस कक्षा सञ्चालन गर्ने योजना। - अन्य स्वास्थ्यसम्बन्धी पाठ्यक्रमहरू:
ल्याब टेक्निसियन, फिजियोथेरापी, र फार्मेसी जस्ता प्राविधिक कार्यक्रमहरूको सम्भाव्यता अध्ययन भइरहेको छ।
शिक्षा र अनुसन्धानमा गुणस्तरीयता
विश्वविद्यालयले शिक्षालाई अनुसन्धामूलक र व्यावसायिक बनाउन निम्न उपायहरू अपनाउँदैछः
- प्राविधिक शिक्षा:
विज्ञान र सूचना प्रविधिमा आधारित प्राविधिक शिक्षाको सञ्चालन। - मधेस स्कील स्कुल:
ग्रामीण क्षेत्रमा दक्ष जनशक्ति उत्पादन गर्ने उद्देश्यले “मधेस स्कील स्कुल” स्थापना। - शिक्षालाई श्रमसँग जोड्ने रणनीति:
अध्ययन र सीपबीचको सम्बन्धलाई सुदृढ गर्दै समृद्धिको बाटो खोल्ने प्रयास।
विद्यार्थी आकर्षण र भविष्यका योजना
- वर्तमान अवस्थाः
विश्वविद्यालयमा कानुन (B.A.LL.B) र जनप्रशासनमा (BPM) अध्ययनरत विद्यार्थीहरूको संख्या क्रमशः 110 र 55 कोटा रहेको छ। - भविष्यका लक्ष्यहरू:
- चिकित्सा शिक्षा विस्तार।
- अनुसन्धान केन्द्रहरू स्थापना।
- ग्रामीण र शहरी क्षेत्रबीचको शिक्षा पहुँचको खाडल घटाउने।
मधेस विश्वविद्यालयको यस प्रकारको पहलले मधेस प्रदेशमा शिक्षा, अनुसन्धान, र सीपमूलक प्रशिक्षणको क्षेत्रलाई नयाँ उचाइमा पुऱ्याउनेछ। ग्रामीण क्षेत्रका जनतालाई शिक्षामा पहुँच दिलाउँदै, व्यावसायिक तथा प्राविधिक दक्षता अभिवृद्धि गर्दै, देशभर शैक्षिक सुधारको उदाहरण बन्ने सम्भावना यस विश्वविद्यालयले देखाएको छ।
